काठमाडौं । सिभिल सहकारी र सिभिल ग्रुपका अध्यक्ष इच्छाराज तामाङ गायब भएका छन् । साढे चार बर्षदेखि ३२ सय सर्वसाधारण बचतकर्ताको ७ अर्ब बढी रकम डुबाएर इच्छाराज गायब भएका छन् । सिभिल सहकारी काठमाडौंको कालीमाटीस्थित सोल्टीमोडमा छ तर इच्छाराज गायब गायब छन् । सर्वसाधारण बचतकर्ताले खाईनखाई जम्मा गरेको सात अर्ब बढी रकम लिनका लागि धाएको साढे चार बर्ष भइसक्यो ।
तर सहकारीले भोलि दिन्छु र पर्सि दिन्छु भन्न छाड्दैन । सबै निक्षेपकर्ताको रकम तिर्ने भन्दै आश्वासन पनि दिन्छ । तर त्यो कबुल गरेको भोलि पर्सि कहिले आउँदैन वागमती प्रदेश सरकार र सरोकारवाला सरकारी निकायले पनि सिभिल सहकारीमाथि बचतकर्ताको रकम फिर्ता दिन दबाब नबढाउँदा र कुनै कारवाही प्रक्रिया अघि नबढाउँदा वचतकर्ताहरु निराश बनेका छन् । नेकपा एमालेका शक्तिशाली व्यक्ति मानिएका इच्छाराज तामाङले एमालेकै आड भरोसाको कारण साढे चार बर्षदेखि बचतकर्ता अल्मल्याउन सफल भए । बचतकर्ताहरु फसेको रकम उठाउन फेरि जुर्मुराएका छन् । तामाङलाई प्रहरीले पनि खोजी प्रक्रिया तीब्र बनाएको छ ।
सत्ता र शक्तिको दुरुपयोग गरेर सर्वसाधारणको सम्पत्तिमाथि ब्रह्मलुट मच्चाएका इच्छाराज तामाङ अहिले सत्ता र शक्तिविहीन बनेका छन् । वचतकर्ताको सावाँ र ब्याज केही नतिरी भूमिगत भएका तामाङ पछिल्लो समय झनै वेपत्ता झै छन् । ३२ सय बचतकर्ताको विचल्ली बनाएको तामाङको खोजीमा प्रहरी पनि लागिपरेको छ ।
विशेषत सत्ता परिवर्तन हुने वित्तिकै वचतकर्ताहरु पनि सक्रिय बनेर बिभिन्न निकायमा धाउन थालेका छन् ।सहकारीसम्बन्धी ऐन र नियमहरुको धज्जी उडाउँदै एउटै मात्र कम्पनी सिभिल्स होम्स प्रालिलाई असीमित ऋण प्रवाहर गरेको सिभिल सहकारीको १८ औं बार्षिक प्रतिवेदनले देखाएको छ । जुन २०७५ साल पुष ३० गते पेश भएको थियो । जस्मा सहकारीले प्रवाह गरेको कुल कर्जा आठ अर्ब १३ करोड ६७ लाख ४६ हजार ५ सय ७८ रुपैयाँ ४४ पैसामध्ये सिभिल होम्सलाई मात्र २०७५ असार मसान्तसम्ममा ७ अर्ब १ करोड ३७ लाख ११ हजार २ सय ११ रुपैयाँ ३७ पैसाभन्दा बढी कर्जा दिएको देखिन्छ ।
जुन कुल कर्जा रकमको ८६.२ प्रतिशत हुन आउँछ । यो सबै यथार्थता भुलेर सिभिल सहकारीका अध्यक्ष केशवलाल श्रेष्ठ भने सहकारी आफै समस्यामा रहेको तर्क अघि सार्छन ।सहकारीमा हरेक दिन धाउने वचतकर्ताहरुलाई बिभिन्न मितिमा रकम लिन भन्दै चेक पनि दिइयो । तर सबै चेक बाउन्स भए ।चेक बाउन्समा किन खोजी भएन ? चेक बाउन्स भएमा नेपालको कानूनले त्यसलाई क्षम्य मान्दैन । उजुरी गरे ठाडै कारवाही हुने व्यवस्था छ । तर बचकर्ताहरुले उजुरी गर्दा पनि सिभिल सहकारीलाई भने कहिल्यै कुनै कारवाही भएन ।
सिभिल होम्सले ब्याज समेत तिर्नसक्ने अवस्था नदेखिँदा हालसम्ममा सावाँ र ब्याज गरी झण्डै ८ अर्ब रुपैयाँ नाघेको छ । जुन रकम सिभिल सहकारीमा जम्मा भएको कुल निक्षेपको बराबर हो । ऋण असुली नभएको अवस्थामा सहकारीको बचतकर्ताहरूको रकम समेत फिर्ता गर्न कठिनाइ हुने देखिएको छ । त्यसैले ऋण लगानी रकम असुली हुने सम्भावना एकदम न्यून रहेकोले सिभिल सहकारीका ३२ सय बढी बचतकर्ताको बचत पूरै जोखिममा परेको छ ।
त्यसमाथि सिभिल सहकारीले सिभिल होम्सबाहेक सिभिल अपार्टमेन्ट प्रालिलाई ३४ करोड ६७ लाख ८० हजार ७ सय ४५ रुपैयाँ ९१ पैसा र सिभिल इस्टेट्स प्रालिलाई ६ करोड ६८ लाख ४६ हजार ४ सय ७ रुपैयाँ ८९ पैसाा कर्जा प्रवाह गरेको पाइएको छ । यी सबै व्यापारिक संस्थाका प्रमुख अरु कोही नभएर स्वयं इच्छाराज तामाङ नै हुन् । सिभिल होम्स प्रालिका अध्यक्ष इच्छाराज तामाङ र सिभिल सहकारीका अध्यक्ष केशवलाल श्रेष्ठ भने नाताले भाञ्जीज्वाइँ र मामाससुरा हुन् । त्यसमाथि केशवलाल श्रेष्ठ सिभिल होम्सका सञ्चालक समेत हुन् ।
वचतकर्ताहरुले तामाङको कीर्तिपुर ट्याङ्लाफाँटस्थित विशाल क्षेत्रमा निर्मित भवन र श्रेष्ठको बालाजुमा रहेको आवास रोक्का गरेर भए पनि आफूहरुको फसेको रकम उठाइदिन सरोकारवाला निकायसंग माग गर्दै आएका छन् ।सिभिल सेभिङ एन्ड क्रेडिट सहकारी संस्था आंशिक बन्द भएको छ। निक्षेपकर्ताको पैसा फिर्ता गर्न नसकेपछि सहकारी आंशिक बन्द भएको हो। आफैं साहू र आफै ऋणी बनिरहेको सिभिल सेभिङ एन्ड क्रेडिट कोअपरेटिभ उच्च जोखिममा छ।
